wat is uw waarde(n)?

Ruim een jaar geleden is kort achter elkaar aan mij gevraagd wat mijn waarden zijn. Het moment waarop dit gebeurde en het feit dat dit mij werd gevraagd door twee verschillende personen in een relatief kort tijdsbestek, heeft mij aan het denken gezet. Wat zijn mijn waarden, wat ben ik waard? Deze vraag heeft mij tot op de dag van vandaag niet meer losgelaten. Ik zal eerlijk bekennen dat ik het nog steeds een lastige vraag vind. Ik heb zo uit mijn hoofd geen lijst van waarden. Ik realiseerde mij wel dat ik heel goed kan benoemen wat goed voelt en wat niet goed voelt. In een organisatie context, bijvoorbeeld, ben ik mij er van bewust dat ik mij onprettig voel indien collega's elkaar zwart maken, of als management  verdeel en heers toepast, zodanig dat medewerkers elkaar openlijk afvallen en activiteiten slechts vanuit het eigen gewin worden uitgevoerd respectievelijk geinitieerd. Dit zegt natuurlijk alles over mijn waarden.
Als ik de vraag aan anderen stel: wat zijn jouw waarden? Dan is mijn ervaring dat de ander dat ook lastig vindt te beantwoorden. Als ik de vraag stel, 'waar sta je voor en wat vind jij prettig in jouw organisatie", dan weet de ander dat vaak prima te benoemen. Het resultaat is mijns inziens bijna hetzelfde: je komt uiteindelijk met elkaar in gesprek over wat je blij maakt, wat jouw beweegt en inspireert. Uiteindelijk kunnen wij dan altijd nog de lijst erbij trekken.

Gaandeweg ben ik meer inzicht gaan krijgen in mijn waarden. Dit inzicht heeft mij ook doen beseffen dat deze richting geven aan wat ik doe, hoe ik dat doe en waarschijnlijk ook wanneer ik dat doe. Hiermee heb ik meer begrip voor mijzelf gekregen en ben ik ook bewuster keuzes gaan maken. Ik merkte dat ik in situaties waar ik mij minder prettig voelde, niet meer in een soort verdediging of aanval schoot, maar meer en meer de dialoog aanging. Ik kon immers beter vanuit mijzelf verwoorden wat iets met mij deed en vanuit dat bewustzijn de ander vragen wat het voor hem of haar waard was. Het resultaat is vaak geweest dat er over en weer meer begrip ontstond en de verschillen in meningen of wensen konden worden overbrugd vanuit onze gemeenschappelijke waarden. 

Hoe zou het zijn als wij weer wat meer bewust worden van onze eigen waarden?

Mijn ervaring is dat met het uitwisselen van elkaars waarden meestal de belangstelling over en weer is gewekt. Als daar dan vervolgens gemeenschappelijke waarden uitkomen, ontstaat er een verbinding die, in mijn ervaring althans, ertoe leidt dat een volgende ontmoeting meteen weer 'klikt'. In organisatie context ontstaat hierdoor teambuilding, worden doelstellingen 'makkelijker' gehaald, wordt het innovatieve vermogen vergroot. Het leidt ertoe dat persoonlijke ambities weer geformuleerd worden en vervolg krijgen. Het leidt ertoe dat de sfeer op de afdeling beter gaat voelen, omdat de kwaliteit van de interactie verbeterd en wij weer meer informatie met elkaar willen delen. Het is het waard!

Geluk als bij toverslag!

Nederland scoort ondanks de crisis best goed als het gaat over "gelukkig zijn", dit las ik enige tijd geleden. Bent u gelukkig? 
Enige weken geleden heb ik met veel interesse de drie delige serie, Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap gezien. Wat mij met name is bijgebleven is dat onze welvaart en vooruitgang eigenlijk niet heeft geleid tot duurzaam meer geluk van de mensen. De hoeveelheid keuzes die wij tegenwoordig hebben en de vrijheid waarin wij deze keuzes kunnen maken, heeft een verlammend en beangstigend effect. Uit onderzoek komt onder meer naar voren dat dit tot depressiviteit leidt bij jeugd en de hogere inkomensgroepen. Ik realiseerde mij tijdens het kijken, dat deze onderzoeksuitkomsten mij niet verbaasde.
Keuzes worden in onze maatschappij veelal gemaakt op basis van het behalen van een zo hoog mogelijk "materieel rendement". Hierbij benaderen wij het onderwerp rationeel. Wij gaan hierbij in meerdere of mindere mate voorbij aan het antwoord op de vraag of de keuze aansluit bij wie je bent en waar je je authenthiek prettig bij voelt (met andere woorden sluit de keuze aan op je waarden). Vervolgens wordt het gevoel steeds sterker dat wij een balans missen en boeken een cursus Zen, Boedha, Mindfulnes of Yoga. Voor een kortstondig moment voelen wij ons tijdens (meer) in balans . 
Bij het boeken van deze cursus staan wij slechts heel kort stil ( te kort) bij de vraag hoe het toch komt dat wij het gevoel hebben 'de balans' te missen. Stelt u zich alsnog eens die vraag en neem nu eens uitgebreid de tijd hiervoor.
Mijn eigen ervaring is dat ik in eerste instantie erg onrustig werd van deze vraag. Ik wilde al snel weer doorhollen en beet mij vast in het werk, verzon bijkans nog een hobby of maakte nog meer afspraken met vrienden. Ondertussen probeerde ik de cursus Zen als een toverstaf te gebruiken, "simsalamans, kom maar op met die balans". Het instrument werkte niet echt. Logisch, want Zen, Boedha, Mindfulness zijn state of minds die van binnenuit komen en niet als bij toverslag bij heldere hemel. Terug dus naar de vraag wie ben ik? Het antwoord heb ik gevonden tijdens de wandelingen met mijn hond in de bossen en boeken te lezen die mij oprecht boeiden. In de stilte en rust/ruimte van het wandelen en lezen heb ik mij voortdurend afgevraagd wat vind ik hiervan en wat zegt dat over wie ik ben, wat vind ik belangrijk, wat geeft mij een goed gevoel, waarin herken ik mijzelf en waarin niet. De onrust bij deze vragen veranderde in rust naarmate de antwoorden steeds duidelijker vorm kregen. Ook ging ik van ratio naar emotie, oftewel van mijn hoofd naar mijn hart.

In de krant las ik over een nieuwe management leergang, genaamd "niet rationele en disfunctionele processen in organisaties". Aanleiding voor deze leergang is het besef dat de rationele benadering van organisatie vraagstukken beperkingen met zich meebrengt. Een van de doelen is inzicht te krijgen in de relatie tussen de persoon en de functieuitoefening. Tijdens het lezen van de introductie van de leergang besefte ik de contradictie. Niet rationele processen, zoals het vinden van balans en genoeme leergang, worden rationeel/instrumenteel aangevlogen. In zes weken tijd leren wij leven volgens het handboek van Zen, in zoveel maanden leergang hebben wij geleerd de rationele benadering van organisaties min of meer los te laten. De leergang wordt de nieuwe toverstaf, naast de yoga cursussen.
Toch ben ik blij met deze ontwikkelingen. Ook met de Yoga, Zen, Boedha en Mindfulnes lessen. Het geeft de indruk dat wij beseffen dat het leven niet (alleen maar) gaat over het behalen van een zo hoog mogelijk "materieel rendement". Het geeft ook aan dat wij het geluk minder zoeken in het materiele en meer de kant van het immateriele willen ontdekken. Zodra wij onszelf ook nog toestaan om denken en voelen (ratio en emotie) meer aan elkaar te koppelen, zal de balans duurzaam in ons systeem geintegreerd worden en is er sprake van oprechte, authentieke persoonlijke vrijheid, gelijkheid en broederschap!