Human Capital, gouden EI

Wat kan je nog schrijven over nut en noodzaak om de mens centraal te stellen in een organisatie? Naar mijn mening weet iedereen op zich het nut en de noodzaak hiervan. En toch worden veel managers onrustig wanneer een medewerker tijdelijk minder inzetbaar is door een training of als zij tijd moeten besteden aan het informeren van de medewerkers over de strategie voor het komende jaar, laat staan het plan voor de lange termijn. Kortom, de medewerker wordt nog steeds niet gezien als het gouden ei die het succes van de organisatie voor de langere termijn waarborgt.
Dat is eigenlijk raar als je kijkt naar de onderdelen waarop een organisatie zich vandaag de dag kan onderscheiden van haar concurrenten. Waar dit onderscheidend vermogen decennia geleden in machines en later in de inrichting van processen lag, is dat vandaag de dag niet meer aan de orde;de machines (of techniek) is voor vrijwel iedere organisatie beschikbaar, evenals de kennis om processen op een efficiente manier in te richten. Als deze dus op orde zijn, wat grofweg in alle organisaties zo is, dan houd je dus je human capital over om je te kunnen onderscheiden van je concurrenten.
Wat is er voor nodig om een manager het gevoel te geven dat hij resultaatgericht bezig is, als hij zijn medewerkers de hoogste prioriteit geeft? Iemand vroeg mij laatst om een metafor. Deze zou hem de zingeving moeten geven om de hoogste prioriteit aan zijn mensen te geven.

Ik heb hierover na zitten denken en kwam op het zeilschip. Ik heb het over een driemaster die de wereld over zeilt. Wat zijn de overeenkomsten tussen zeilen en het succesvol managen van een organisatie. Allereerst hebben ze allebei een eindbestemming (visie), met tussenstops (korte termijn doelstellingen). Deze bereiken zij niet zonder bemanning (human capital). Overigens ook niet met een bemanning die geteisterd wordt door scheurbuik(arbeidsomstandigheden). Om de eindbestemming te bereiken moet de bemanning weten welke koers (organisatie strategie) gevaren wordt, voldoende kennis hebben van de externe omgeving (overdracht van informatie), in staat zijn te reageren op onverwachte weersomstandigheden (vaardigheden/competenties). In barre omstandigheden moeten zij blijven geloven in de eindbestemming (zingeving) en elkaar onderling volledig vertrouwen (cultuur, normen/waarden). Beiden hebben te maken met kansen en bedreigingen (externe omgeving). Beiden hebben te maken met hun eigen sterkten en zwakten. En tenslotte kunnen schip en organisatie niet zonder goed materiaal en heldere transparante processen en procedures. 

De metafor in praktijk. Stel je voor: je bent onderdeel van het zeilteam en jullie zitten in barre weersomstandigheden. Windkracht 12, midden op de oceaan, de regen slaat je met harde striemen in t gezicht. Het materiaal van het schip is van hoge kwaliteit, maar wordt door de krachten van de natuur op ultieme wijze uitgedaagd. Jullie moeten met man en macht koers houden. De wind kent geen genade. Alles draait om timing. Je moet kunnen anticiperen op de omstandigheden. Hiervoor moet je als 1 team de situatie kunnen doorzien. Dit betekent dat jullie dezelfde kennis moeten hebben van de oceaan, de wind moeten kunnen lezen en de golven en stromingen op haar juiste waarden moeten kunnen inschatten. Windkracht 12, jullie hebben geen tijd om nog even het handboek te lezen. Weten wat je te wachten staat als de wind ineens draait. Het gaat om uithoudingsvermogen, vertrouwen op je teammaten en afstemmen wanneer, wie, wat doet. Het gaat om elkaar bijstaan, als de wind de zeilen bijna uit iemand zijn handen rukt en elkaar corrigeren, als je ziet dat je uit koers dreigt te raken. Kortom, het gaat om het vormen van een eenheid tegen barre omstandigheden. Een eenheid die ook de kansen op wind mee, meteen weet in te zetten.

Wat is de rol van de kapitein in deze omstandigheden?
Hij is erop gefocused dat iedereen zijn ding kan blijven doen om de storm meester te blijven. Hij staat  daarmee ten dienste van zijn bemanning.
Hij houdt het overzicht of jullie nog op koers liggen. Hij zoekt uit wat te verwachten is en informeert jullie hierover. Hij praat jullie moed in en vertrouwt erop dat jullie als team de storm meester blijven. Als iemand een tandje harder moet, spreekt hij hem erop aan. Als hij ziet dat iemand verzwakt is, dan haalt hij deze uit het team of wisselt taken. In uiterste nood springt hij even bij.

En dan gaat de storm weer liggen. Het tempo van de werkzaamheden gaat iets naar beneden. Jullie inspecteren de onderdelen waar je verantwoordelijk voor bent en stelt zaken op orde. Klaar voor de volgende storm.
De kapitein roept jullie bij elkaar en spreekt zijn waardering uit. Hij informeert jullie over de huidige koers en de eerst volgende tussenstop. Geeft aan wat de verwachtingen zijn in kansen en bedreigingen en vraagt wat nodig is om hierop voorbereid te zijn.  Een aantal van jullie geeft hij extra instructies en vooruitlopend op wat komen gaat koppelt hij ervaren teamleden aan minder ervaren teamleden om zaken bij te spijkeren. Jullie staan vol vertrouwen weer klaar voor de volgende storm.

Het succesvol managen van een organisatie is als het zeilen op een oceaan. Zorg ervoor dat je medewerkers weten wat de eindbestemming is en wat de strategie is om deze te bereiken. Inspireer hen en gun hen het plezier en vertrouwen om dit te bereiken. Check voortdurend of de medewerker zichzelf  herkken in de ambities van de organisatie. Ontwijk het gesprek niet als je ziet dat dit niet zo is. Durf daarbij ook afscheid van elkaar te nemen als er onvoldoende overlap is.
Spreek uit waar jij en de organisatie voor staan, wat zij van jou kunnen verwachten en creeer een sfeer van vertrouwen.
Informeer jezelf voortdurend wat jouw medewerkers nodig hebben om de eindbestemming te bereiken. Ondersteun hen hierin en faciliteer hen in het vergaren van de nodige kennis en vaardigheden. Je wilt niet dat jullie bij het eerste zuchtje wind al kapseizen.
Houd de kansen en bedreigingen voor de organisatie of afdeling in het vizier en informeer je mensen hierover. Waardeer de inzet en geniet vooral samen van de reis. Zo soepel en gemakkelijk een zeilschip met de wind in de zeilen voortgaat, zo efficient en onderscheidend kan jouw team ambities waarmaken.